درست اين است كه هم درس را حفظ كنيم، هم معني و مفهوم درس را بفهميم.

فهميدن يك درس كمك مي‌كند كه آن درس را فراموش نكنيم.

خيلي از دانش‌آموزاني كه الان اين مقاله را مي‌خوانند، با خود مي‌گويند: «از كجا معلوم مي‌شود كه يك درس را فهميده‌ام؟»

فهميدن يك درس، 3 نشانه دارد؛ اگر هر كدام از اين نشانه‌ها را انجام مي‌دهي، معلوم مي‌شود درس را فهميده‌اي. (يك نشانه را هم داشته باشي، كافي است...) 

نشانه‌ي اوّل: بتواني درس را به زبان خودت تعريف كني... 

بعد از فهميدن يك درس، بايد بتواني آن درس را به زبان خود تعريف كني. يعني براي تعريف كردن آن، از جمله‌هايي كه خودت مي‌داني استفاده كني؛ نه آن جمله‌هايي كه در كتاب نوشته شده است.

به مثال زير دقّت كن:

فرض كن اين جمله در كتاب نوشته شده و من آن را خوانده و فهميده‌ام:

«تبديل ابر به باران، يك تغيير فيزيكي است.»

من چون اين جمله را فهميده‌ام، آن را اين‌طوري تعريف مي‌كنم:

«ابر، بخار آب است؛ باران هم مايع است. وقتي بخار آب (ابر) به باران كه مايع است، تبديل مي‌شود، تغيير فيزيكي اتّفاق مي‌افتد. چون موادّ تشكيل دهنده‌ي ابر و باران با هم فرقي ندارند. فقط حالت‌هاي اين دو مادّه، با هم متفاوت است...»

دوست عزيز؛ بايد بتواني درسي را كه فهميده‌اي، از زبان خودت و با هر جمله‌اي كه بلدي، تعريف كني. اگر تا به حال هم اين كار را نمي‌كردي، از درس‌هايي كه امروز مي‌خواني، شروع كن.

يك توصيه‌‌ي جالب

وقتي مي‌خواهي درسي را كه فهميده‌اي، تعريف كني:

الف) از عروسكت استفاده كن. عروسك را در مقابل خودت روي زمين بنشان و درس را براي او توضيح بده.

ب) از آينه استفاده كن. روبه‌روي آينه بنشين و درس را به خودت در آينه توضيح بده.

نشانه‌ي دوم: بتواني درس بدهي...

وقتي درسي را خواندي و آن را فهميدي، بايد بتواني آن را درس بدهي. براي اين كار بهتر است از اولياء كمك بگيري. درس را برايشان تعريف كن و توضيح بده. اگر درس را درست فهميده باشي، بايد بتواني آن را درست هم درس بدهي...

يك توصيه‌ي مهم

شايد در مدرسه‌ي شما، دانش‌آموزاني باشند كه درس‌ها را خوب ياد نگرفته‌اند و نمره‌هاي خوبي نمي‌گيرند. يك راه قشنگ اين است كه درسي را كه فهميده‌اي، به آن‌ها درس بدهي. اين‌طوري هم به آن‌ها كمك مي‌كني كه وضع درسي‌شان بهتر شود و هم اين‌كه چندين دوست جديد پيدا مي‌كني؛ امتحان كن...

نشانه‌ي سوم: بتواني براي درس، جدول و نمودار بكشي.

اين كار بيش‌تر در درس‌هاي «رياضي» و «علوم» كاربرد دارد. اگر يك درس را فهميدي، بايد بتواني آن را خلاصه كني، آن را به موضوع‌هاي كوچك دسته‌بندي كني، براي آن جدول بكشي، فلش بزني، ستاره بزني، نكته‌هاي مهم را رنگي كني و ...

با كشيدن جدول و نمودار، درس‌هايي كه فهميده‌اي را ديگر فراموش نمي‌كني. چون هر چه خوانده‌اي و هر چه فهميده‌اي را مي‌نويسي و نگه‌مي‌داري. پس نوشتن درس‌هاي خوانده شده، از فراموش كردن آن‌ها جلوگيري مي‌كند.

حالا زود شروع كن. درسي كه فكر مي‌كني آن را فهميده‌اي، انتخاب كن و يكي از نشانه‌هاي بالا را براي آن درس انجام بده.

دوست خوبم؛ در اين‌جا بنويس كه كدام درس را فهميده‌اي و كدام نشانه را داري. مثلاً: من مبحث «ماشين‌ها» را در درس علوم فهميده‌ام؛ چون مي‌توانم اين مبحث را درس بدهم.